برای موفقیت در سئو نیاز به استراتژیهای هوشمند و کارآمد دارید. همچنان که در کسب و کار پیشرفت میکنید احتمالا مجبور هستید با رقیبان قدرتمندتری مبارزه کنید و جایگاه خود را در بازار از دست ندهید. یکی از روش های برنامه ریزی برای رسیدن به اهداف بازاریابی اینترنتی، روش SMART است. البته میتوان این روش را برای انواع پروژهها به کار برد.
به دلیل اهمیت سئو در پیشرفت کسب و کارهای آنلاین، به این نتیجه رسیدیم که درباره اهداف SMART و تاثیر اهداف SMART بر سئو صحبت کنیم. میخواهیم در این مقاله ببینیم چگونه میتوانیم از اهداف SMART برای موفقیت در پروژههای سئو استفاده کرد.
اهداف SMART چیست؟
SMART مجموعهای از معیارها است که برای تعیین هدف در طراحی استراتژیهای بازاریابی اینترنتی به کار میرود هر چند میتوان از این روش در سایر پروژهها نیز کمک گرفت. SMART از سرکلمههای زیر تشکیل شده است:
- Specific: مشخص
- Measurable: قابل اندازه گیری
- Achievable: قابل دسترسی
- Realistic: واقع بینانه
- Timelined: زمان بندی شده
اهداف SMART دارای ویژگیهای مذکور هستند و به همین دلیل میتوانند در موفقیت پروژهها موثر باشند. البته بسیاری از متخصصان بازاریابی اینترنتی بر این عقیده هستند که میتوان در گذر زمان و برای ارتقا روش هدف گذاری SMART از کلمات دیگری نیز استفاده کرد. برای مثال Actionable به جای Achievable و Relevant به جای Realistic و... .
اهداف SMART را در پروژه سئو خود پیاده کنید
در روش SMART پیش از تعیین هدف برای پروژه سئو (یا هر پروژه دیگری)، باید اطمینان حاصل کنید که ۵ بعد Specific، Measurable، Achievable، Realistic و Timelined را در نظر گرفته باشید. بنابراین اهداف SMART را در پروژه سئو خود به ترتیب با ویژگیهای زیر ایجاد کنید:
- Specific (مشخص)
وقتی از روش برنامه ریزی SMART برای تعیین اهداف پروژه سئو کمک میگیرید، در واقع قصد دارید با صرفه جویی در منابع به بهترین نتیجه برسید. اولین گام برای رسیدن به هدف، تعیین هدف به واضحترین شکل ممکن است. بنابراین باید برای هر بخش از پروژه، KPI (Key Performance Indicator) یا شاخص کلیدی عملکرد مشخص کنید. برای مثال شاخص کلیدی عملکرد میتواند «کاهش نرخ پرش در طول یک ماه» باشد. وقتی هر هدف را به یک KPI محدود میکنید، کنترل بیشتری بر سایر ابعاد روش هدف گذاری SMART خواهید داشت.
توجه داشته باشید KPIهایی انتخاب میکنید باید کاملا واضح و قابل بسط به اهداف تجاری یا اصلی کسب و کار شما باشند. به عبارتی افراد درگیر پروژه در هر سلسله مراتب باید درک کنند KPI تعریف شده چه ارتباطی با هدف نهایی دارد. مثلا «کاهش نرخ پرش در طول یک ماه» به منظور افزایش تعامل با کاربران و افزایش نرخ تبدیل بوده و نهایتا به فروش بیشتر میانجامد.
- Measurable (قابل اندازه گیری)
خوشبختانه بسیاری از معیارهای سئو قابل اندازه گیری و پیگیری هستند. کافی است پلتفرمها و ابزار مناسب برای کنترل معیارهای مورد نظر خود را بیابید و از آنها استفاده کنید. همچنین به یاد داشته باشید که اهداف واضح و مشخص، قابلیت بیشتری برای اندازه گیری و پیگیری دارند. تجزیه و تحلیل سئو سایت، بررسی میزان ترافیک، رفع ایرادات در سئو تکنیکال و... از جمله وظایف شما در پروژههای سئو هستند. اگر KPI که مشخص کردهاید به اندازه کافی واضح و مرتبط باشد، تعیین میزان موفقیت در آن نیز آسانتر خواهد. شایان ذکر است که گاهی موفقیت در بعضی بخشهای سئو نیاز به زمان کافی دارد اما نمیتوان بازه زمانی مشخصی برای آن تعیین کرد. بنابراین پیشنهاد میکنیم برای بررسی نتیجه گیری، فاصلههای یک ماهه تعیین نمایید. چنانچه این میزان کافی نیست، دوره یک ساله را در نظر بگیرید.
- Achievable (قابل دسترسی)
روشهای متعددی برای افزایش ترافیک ارگانیک سایت وجود دارند که متخصصان میتوانند روی آنها حساب کنند. به عبارتی این روشها قابل دسترس بوده و در هدف گذاری SMART به کار شما میآیند. برای مثال روشهای ابتکاری برای انتخاب بهترین کلمات کلیدی، تجزیه تحلیل سئو سایت رقیبان، ممیزی سایت، بهینه سازی سئو برای محتوای جدید و... که در هر مرحله از قیف تبدیل (conversion funnel) کارآمد خواهند بود. با این روشها توانایی سبقت گرفتن از رقیبان را به دست میآورید. نکته این است که همه روشهای پیشنهاد شده در بهینه سازی سئو، قابل پیگیری و کنترل نیستند. یعنی شما به عنوان متخصص سئو نمیتوانید مطمئن باشید نتیجه دقیق کارها چیست. پارامترهایی در این زمینه مداخله میکنند که عملا تحت کنترل متخصص سئو قرار نمیگیرند. برای مثال:
- Crawlerهای موتورهای جستجو دقیقا چه زمانی به صفحات جدید سایت میخزند.
- SERP که تغییر دادهاید چه زمانی در موتورهای جستجو به روز رسانی میشود.
- آیا محتوای موجود در سایت همچنان پاسخ کاربران را میدهد و مطابق نیاز آنها است؟ به اندازهای که نرخ کلیک افت نکند؟
- چه خطاهای فنی ممکن است در سایت به وجود بیاید که به طور ناگهانی بر رتبه سایت در موتورهای جستجو تاثیر بگذارد؟
با این حساب در هدف گذاری SMART باید از حساب کردن روی پارامترهای غیر قابل کنترل بپرهیزید و اهداف با ویژگیهای Achievable را در نظر بگیرید. بنابراین توصیه میشود اهداف SMART برای سئو را بر اساس قیف تبدیل (conversion funnel) تعیین کنید. به این ترتیب میتوانید تصویر واضحی از عملیات مورد نیاز برای موفقیت در سئو به دست میآورید.
چنانچه در هر بخش از قیف تبدیل، تغییر غیرمنتظرهای مشاهده کردید میتوانید به پارامترهای غیر قابل کنترل یا کمتر قابل کنترل (که قبلا نام بردیم) سری بزنید و در آنجا مشکل را جستجو و حل کنید. به علاوه وقتی اهداف را از قبل برنامه ریزی کرده باشید میتوانید اهداف ماهانه را با سطح تاثیر مورد انتظار خود هماهنگ نمایید. وقتی دورههای یک ماهه برای پیگیری موفقیت در هر بخش، تعیین کرده باشید با مرور زمان به چشم انداز دقیقتری دست پیدا میکنید و میتوانید در برنامه ریزیهای بعدی، اهداف قابل دسترستری معین نمایید. حتی اگر برای تمام بخشهای قیف تبدیل، اهداف SMART مشخص نکرده باشید با پیگیری میزان موفقیت در اهدافی که داشتهاید، نقش ارگانیک را در روند کارها، بهتر درک خواهید کرد و در آینده به تکامل آنها کمک میکنید.
- Realistic (واقع بینانه)
در بخش قبلی بررسی کردیم که چگونه باید اهداف SMART برای سئو، قابل دسترسی باشند. از طرفی میتوان گفت فقط اهداف واقع بینانه میتوانند ویژگی قابل دسترس داشته باشند. ممکن است سئوی یک کسب و کار نوپا یا کوچک، در ابتدا اهداف بزرگ و بلند پروازانهای داشته باشند اما باید شما به عنوان متخصص سئو، میزان واقع بینانه بودن و قابل دسترس بودن آنها را بررسی نمایید.
وقتی بتوانید اهداف مدیران را از نظر میزان واقع بینانه بودن آنها بررسی کنید، برنامهای تدوین خواهید کرد که نشان میدهد در آینده مشخص به چه نتیجهای میرسید. همچنین حتی اگر کسب و کار به اندازه کافی رشد کرده و حرفهای زیادی در سئو برای گفتن دارد، لازم است هدف گذاری واقع بینانه باشد.
با این حساب باید پیش از تعیین معیارها برای بهینه سازی سئو، سوالات زیر را مطرح کنید:
- آیا به طور واقع بینانه میتوانید با کلمات کلیدی که انتخاب کردهاید، سئوی سایت را بهبود دهید؟
- اگر قرار است صفحات قدیمی سایت بهینه سازی شوند، آیا این صفحات در حال حاضر برای کاربران جذاب هستند و تا کنون موفق عمل کردهاند؟
- آیا منابع لازم برای اعمال تغییرات و بهینه سازی سئو در اختیار شما قرار دارد؟
- آیا تاثیراتی که مورد انتظار شما هستند با قدرت سئوی فعلی سایت، همخوانی دارند؟
- آیا معیارهای دقیقی برای اندازه گیری موفقیت KPIهایی که تعیین کردهاید، وجود دارند؟
تمام سوالات مذکور باید به دقت پاسخ داده شوند تا هدف گذاری SMART ممکن شود.
- Timelined (زمان بندی شده)
آخرین ویژگی که برای هدف گذاری SMART باید در نظر داشته باشید، محدودیت زمانی است. لازم است متخصص سئو، برنامه زمان بندی دقیقی برای اجرا و مشاهده تاثیر هر KPI تدوین کند. به این ترتیب مشخص میشود انجام هر KPI به عهده کیست، چه میزان زمان برای انجام لازم دارد و نتایج عملکرد در چه تاریخی قابل مشاهده است.
عملیات بهینه سازی سئو، به محض پیاده سازی بر روی سایت فاز اجرایی میگیرند. بنابراین باید زمانی برای انجام عملیات، پیاده سازی و سپس مشاهده تاثیرات در نظر بگیرید. متخصصان سئو، برنامههای زمان بندی یک ماهه را پیشنهاد میکنند. به این ترتیب هر ماه قادر هستید میزان پیشرفت و موفقیت KPIها را مشاهده نمایید و به مدیران کسب و کار گزارش دهید.
همان طور که قبلا گفتیم بعضی از معیارهای موفقیت در سئو تابع زمان هستند و گاهی نمیتوان این زمان را به طور دقیق تخمین زد. برای مثال قابلیت خزش سایت، تاریخ به روز رسانی SERP توسط موتورهای جستجو، کشف محتوای شما توسط کاربران و... موثر بوده و بعضا تحت کنترل شما نیستند با این حال با گذشت هر دوره یک ماهه، تجربه شما برای زمان بندی مشاهده تاثیرات اهداف بیشتر میشود و در عملیات بعدی، زمان بندی بهتری خواهید داشت.
اهداف SMART در سئو
زمانی که تصمیم میگیرید برای ارتقای سئو یک سایت اقدام کنید، اولین قدمهای شما در این مسیر باید بر اساس اهداف SMART باشند. در سفر سئو همانند هر سفر دیگری لازم است مقصد شما و زمانی که قرار است به آن برسید از پیش مشخص شوند، در غیر این صورت به هدف نهاییتان دست پیدا نخواهید کرد. فراموش نکنید که چگونگی تعیین اهداف و روشهایی که برای رسیدن به آنها مورد استفاده قرار میدهید، نقش مهمی در ارتقای سئو ایفا خواهند کرد.
خب، همانطور که به درستی میدانیم سئو مجموعهای از فعالیتهای تخصصی برای بهینه سازی موتورهای جستجو است. زمانی که فعالیتها و تخصصها در کنار یکدیگر قرار میگیرند، روشهای مختلف هدفگذاری از اهمیت ویژهای برخوردار میشوند. تأثیر اهداف SMART بر سئو نیز به دلیل کارایی این روش هدفگذاری غیر قابل انکار است. با توجه به اینکه برای ارتقای سئو سایتها نیازمند برنامهریزی و طراحی و پیروی از چک لیست سئو هستید، اهداف SMART با ارائه دستورالعمل کاربردی باعث هموار شدن مسیر چالشبرانگیز سئو میشود.
قالب هدف گذاری SMART برای سئو
شروع هر کاری میتواند برای بسیاری از ما دشواریهای خاص خود را همراه داشته باشد، به خصوص اگر این کار نیازمند دقت و تمرکز زیاد باشد. اهداف SMART نوعی الگوی هدفگذاری است و دستیابی به قالب هدف گذاری SMART برای سئو نقش مهمی در ارتقای سئو سایت ایفا میکند. شما میتوانید از طریق قالب هدف گذاری SMART برای سئو هوشمندانهتر عمل کنید، تصمیمات دقیقتری بگیرید و استراتژیهای سئو سایتها را اصلاح و بهینهسازی کنید. بهعنوان نمونه، قالب هدف گذاری SMART برای سئو سایت HubSpot یکی از برترین قالبهای موجود است که استفاده از آن به شدت توصیه میشود.
امروزه سایتها برای ادامه بقای خود و دریافت ترافیک به سئو نیاز دارند. اما برای شروع سئو و پیمایش این مسیر کماکان دشوار هدفگذاری حرف اول را میزند. قالب هدف گذاری SMART برای سئو علاوه بر اینکه چیزی فراتر از یک برنامهریزی سنتی است، به دلیل برخورداری از ویژگیهایی که در ادامه به آنها اشاره میکنیم، میتواند یک راهنمای چندمنظوره باشد. به عنوان مثال، امکان ذخیره سازی فایلها، سرچ و جستجوی موارد مورد نیاز و دسترسی ساده، از مهمترین ویژگی قالب هدف گذاری SMART برای سئو هستند.
ماتریکس اهداف SMART در سئو
ماتریکس SMART ابزار ارتباطی و برنامه ریزی است که به منظور شناسایی اقدامات و وظایف مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع، ماتریکس SMART با شکل L و برای مشخص کردن نکات اصلی اهداف سئو بکار میرود. استفاده از ماتریکس SMART به شما کمک میکند:
- برای اطمینان از مسیر سئو وظایف برنامه اجرایی را آنالیز کنید
- تعداد منابع یا ابزارهای مورد نیاز در سئو درک کنید
- ترتیب وظایف مختلف و مرتبط را مشخص کنید
برای استفاده از ماتریکس SMART میتوانید از یک تخته وایتبرد یا شیت آنلاین استفاده کنید. بر اساس پروژه سئو موارد ذکر شده را با فرم L مشخص کنید. وظایف اولویتدار را شرح دهید و جزئیات آنها را شفاف بیان کنید. نحوه طراحی ماتریکس SMART باید طوری باشد که تمامی افراد پروژه سئو بتوانند آن را بخوانند و وظایف خود را در آن ردیابی کنند. اهداف سئو رو بر اساس روش هدفگذاری SMART مشخص کنید. به عنوان مثال، اهداف را به صورت واقعبینانه و قابل دستیابی تعیین کنید. تعداد و نوع ابزاری که قصد دارید برای بهینه سازی موتور جستجو استفاده کنید را بر اساس اولویت و میزان کاربرد مشخص کنید. از زمانبندی و جدول زمانی غافل نشوید. پس از تکمیل ماتریکس SMART آن را با تیم خود بررسی کرده و دسترسی اعضای تیم را به این ماتریکس چک کنید.
مثال هایی از اهداف SMART در سئو
تا اینجای مطلب در مورد اهداف SMART در سئو صحبت کردیم. برای درک بهتر این موضوع و مشاهده مثال هایی از اهداف SMART در سئو با پونه مدیا همراه شوید. فراموش نکنید که این روش هدفگذاری برای امور شخصی و حرفهای مورد استفاده قرار میگیرد.
رتبهبندی سایت
یکی از مهمترین اهداف سئو رده بندی سایت در صدر صفحات نتایج موتورهای جستجو است. با در نظر گرفتن این موضوع و میزان دشواری کار و رقابتی بودن بازار به شما پیشنهاد میکنیم زمان هدف را حداکثر ۱۲ ماه تعیین کنید.
ترافیک
افزایش ترافیک ارگانیک هدف نهایی مالکان سایتها است. برای دستیابی به این هدف یک بازه زمانی ۳ ماهه را با هدف افزایش ۲۵ درصدی ترافیک ارگانیک تعیین کنید. اگر میخواهید به زمان دقیقتری دست پیدا کنید، به شما پیشنهاد میکنیم میزان رقابت کلمات کلیدی را در صنعت خود بررسی کنید.
لینک سازی
لینکها یکی از عواملی هستند که گوگل از طریق آنها محتوا و کیفیت صفحات سایت شما را بررسی میکند. برای لینک سازی هوشمندانه میتوانید یک بازه ۳ ماهه را با هدف ساخت ۵۰ لینک تعیین کنید. برای مشخص کردن این موضوع که آیا هدف شما قابل دستیابی است یا نه، یک فهرست از لینکهای مورد نظرتان تهیه کنید. اگر سایت شما دارای ۱۰ صفحه با محتوای باکیفیت است، میتوانید فرض کنید که امکان ساخت ۵ لینک در صفحه وجود دارد.
نرخ تبدیل
اگر هدف شما از ارتقای سئو افزایش نرخ تبدیل است، میتوانید با تمرکز بر هدف SMART به این هدف دست پیدا کنید. به عنوان مثال، تعیین هدف شما میتواند افزایش ۱۰ درصدی میزان فروش تا پاین سال باشد.
یک نکته کاربردی از پونه مدیا
اهداف SMART را یادداشت کنید و آنها را به ذهنتان نسپارید. جلسات منظم و گزارشنویسی علاوه بر اینکه نقش مهمی در پیشرفت پروژه سئو شما ایفا میکند، تیم را مسئولیتپذیرتر میکند.
هدف گذاری SMART را برای پروژه سئو خودتان به صورت اختصاصی انجام دهید
شاید تعجب کنید اما شما میتوانید هدف گذاری SMART را برای پروژه سئو خودتان به صورت اختصاصی انجام دهید. در حالی که برنامه ریزی و هدف گذاری میتواند برای بسیاری چالش برانگیز و زمانبر باشد، این نوع هدف گذاری میتواند در سرمایه و زمان شما صرفهجویی کند. برای شروع کار با دقت از مراحل زیر پیروی کنید:
تعیین اهداف خاص
زمانی که اهداف شما ذهنی و مبهم باشند، پیادهسازی و پیشرفت سئو غیرممکن میشود. اگر هدف نهایی شما رسیدن به صفحه اول نتایج گوگل است، به شما پیشنهاد میکنیم اهداف را به هدفهای کوچکتر اختصاصیتر تقسیم کنید. به عنوان مثال، افزایش ۱۰ درصدی ترافیک سایت، افزایش ۱۵ درصدی نرخ تولید و یا افزایش ۱۰ درصدی اعضای سایت در یک بازه زمانی سه ماهه.
تعیین اهداف قابل اندازه گیری
اهداف شما باید قابل اندازهگیری باشند. در حالی که قرارگیری در صدر صفحات نتایج گوگل میتواند فروش کسب و کار شما را افزایش دهد، این هدف به هیچ عنوان قابل اندازهگیری نیست. شما میتوانید هدفهایی مانند افزایش ۲۰ درصدی ترافیک در یک دوره زمانی مشخص و اینکه چه مواردی منجر به افزایش فروشتان میشوند را به عنوان اهداف قابل اندازه گیری تعیین کنید. بررسی دادهها سایت به شما کمک میکنند در تعیین اهداف قابل اندازه گیری بهتر عمل کنید.
تعیین اهداف دستیافتنی
همه ما تجربه هدفگذاری و عدم دستیابی به اهدافمان را داشتهایم. تعیین اهداف دستیافتنی عاملی است که به ما هشدار میدهد در تعیین اهداف دقت بیشتری را به خرج دهیم. به عنوان مثال، افزایش ۱۰ درصدی نرخ تولید در یک بازه زمانی چهار ماهه میتواند دست یافتنی باشد. فراموش نکنید که این اهداف دستیافتنی هستند که ما را تشویق به ادامه فعالیت میکنند.
تعیین اهداف واقعبینانه
تعیین اهداف دست نیافتنی علاوه بر اینکه فرایند سئو را مختل میکنند، با ایجاد اضطراب، خستگی و دلسردی انگیزه شما را برای ارتقای سئو از بین میبرند. زمانی که شما مطمئن شوید که نمیتوانید در یک بازه سه ماهه وبسایت مورد نظرتان را در صدر نتایج گوگل قرار دهید، اهداف واقعبینانهتری نظیر افزایش ۲۰ درصدی ترافیک در یک بازه زمانی شش ماهه را برای ارتقا سئو تعیین میکنید.
تعیین اهداف محدود به زمان
برنامهریزی، نظارت و مدیریت عوامل تأثیرگذار بر سئو نقش مهمی در نتیجه نهایی یک پروژه سئو ایفا میکنند و تمامی این موارد به درک درستی از زمان نیاز دارند. با توجه به اینکه الگوریتم گوگل به طور مداوم در حال تغییر است و این تغییرات تنظیم و بررسی استراتژیهای سئو را برای سئوکاران چالشبرانگیز میکند، تعیین اهداف محدود به زمان میتواند برای ما دشوار شود. با این وجود، شما میتوانید با تعیین اهداف SMART به زمانبندی و ضربالاجلهای مورد نظرتان دست پیدا کنید. فراموش نکنید که چارچوب زمانی نقش مهمی در تمرکز و انگیزه شما ایفا میکند.
چگونه هدف گذاری SMART را انجام دهیم؟
قبل از اینکه به سؤال چگونه هدف گذاری SMART را انجام دهیم؟ پاسخ دهیم، به شما توصیه میکنیم به درک درستی از کسب و کارتان برسید. این کار به شما کمک میکند برای هدف گذاری SMART هوشمندانهتر عمل کنید. برای شروع کار به سؤالات زیر پاسخ دهید:
- قرار است شرکت شما در سال آینده به چه چیزی دست پیدا کند؟
- وجه تمایز شما با سایتهای رقیبتان چیست؟
- چه میزان از سهم بازار را در اختیار دارید؟
- در یک ماه گذشته چند درصد مشتری جدید جذب کردهاید؟
- نرخ تبدیل سایتتان چند درصد است؟
- چه مبلغی در تبلیغات سرمایهگذاری کردهاید؟
- میانگین ترافیک روزانه شما چه عددی است؟
- چه اهداف بازاریابی را دنبال میکند؟
- در حال حاضر رتبه سایت شما در صفحات نتایج گوگل چند است؟
- در تحقیق و دستیابی به کلمات کلیدی هدف چه میزان سرمایهگذاری کردهاید؟
پاسخهای سؤالات مطرح شده به شما کمک میکنند با روش هدف گذاری SMART سئو سایت را به صورت جدیتری ارتقا دهید. به بخش قبلی یعنی هدف گذاری SMART را برای پروژه سئو خودتان به صورت اختصاصی انجام دهید، مراجعه کنید و با توجه به پاسخهای این بخش هدف گذاری SMART را انجام دهید. سؤالات و چالشهایی که با آنها مواجه میشوید را برای ما کامنت بگذارید.
چالش های هدف گذاری SMART
چالش های هدف گذاری SMART میتوانند مانند چالشهای هدفگذاری سئو ما را سردرگم کنند. با این حال، موفقیت در سئو و دیجیتال مارکتینگ از طریق هدف گذاری SMART امکانپذیر میشود. تعیین اهداف سئو زمانی نتیجه مورد نظر ما را حاصل میکنند که با روشی هدفمند و متمرکز ایجاد شده باشند. به طور کلی هدف گذاری کار راحتی نیست و تا زمانی که شما به درک درستی از نیازهای سایت و کسب و کار نرسیده باشید، بدون شک هدف گذاری SMART شما چالشبرانگیز خواهد بود. از مهمترین چالشهای هدف گذاری SMART میتوانیم به اهداف مخالف اشاره کنیم. منظور ما از اهداف مخالف اهدافی است که برای پیگیری آنها نیازمند زمان و تلاش بیشتری خواهیم بود. این اهداف میتوانند با ایجاد موانع سرعت پیشرفت سئو را کاهش دهند. برای جلوگیری از این موضوع به شما پیشنهاد میکنیم فهرستی از اهداف مخالف تهیه کنید و در میان این اهداف بر اساس نیاز و اولویتبندی دست به انتخاب بزنید. علاوه بر اهداف مخالف، اهداف مغایر نیز به عنوان چالشهای هدف گذاری SMART شناخته میشوند. این اهداف در واقع دو هدفی هستند که در کنار یکدیگر قرار نمیگیرند و رسیدن به یکی از آنها به معنای نرسیدن به دیگری است. به طور کلی، پیگیری اهدافی که در یک مسیر قرار نمیگیرند میتوانند برای ما چالشبرانگیز باشند. اگر با این چالش مواجه شدید، به شما پیشنهاد میکنم تا حد امکان این دو هدف را با یکدیگر ترکیب کرده و به صورت همزمان برای دستیابی آنها اقدام کنید.