تاریخچه فروشگاه اینترنتی در ایران

خرید اینترنتی

خرید اینترنتی ( Online Shopping) نوعی خرید است که از طریق فروشگاه‌های اینترنتی انجام می‌شود.اولین تراکنش حقیقی دنیای تجارت الکترونیک در سال ۱۹۹۴ و با ظهور اینترنتی که امروزه نیز کمابیش با همان خصوصیات کلی آن را می شناسیم رخ داد.این موقع از سال میلادی که می رسد، اینترنت از یک وسیله ی ارتباط جمعی یا اطلاعاتی، به یک ابزار خرید تبدیل می شود. بنا بر پیش بینی های شرکت ادوبی، خرید های اینترنتی هر سال بیش از سال گذشته خواهند بود.پیش بینی ها نشان می دهند در فصل تعطیلات، خرید و فروش های اینترنتی از بلک فرایدی تا شب کریسمس، به رقمی حدود ۸۳ میلیارد دلار خواهند رسید که تنها ۳ میلیارد آن به سایبر ماندی یا دوشنبه ی سایبری اختصاص خواهد داشت.

این پول ها صرف خرید چیزهای متنوعی خواهند شد، از آیفون گرفته تا لوازم پخش موسیقی. به این ترتیب کاربران می توانند با لباس راحتی خود پشت مانیتورهایشان به خرید بپردازند و تنقلات بخورند. اما با رواج چشمگیری که تجارت الکترونیک این روزها در زندگی ما پیدا کرده است، شاید کمتر کسی به نقطه ی آغاز آن فکر کند. تا به حال به این فکر کرده اید که اولین آیتمی که به صورت امن و با تراکنش اینترنتی فروخته شد چه بوده است؟

وبسایت شاپیفای که یکی از شرکت های نرم افزاری تجارت الکترونیک است، ویدئویی منتشر کرده است که به کند و کاو در این بخش از تاریخ اینترنت پرداخته تا مشخص کند اولین تراکنش رسمی اینترنتی کدام بوده است. رد پای تراکنش های اینترنتی از آرپانت شروع می شود. در سال ۱۹۷۱ میان دانشجویان علوم رایانه ی دانشگاه استنفورد و ام آی تی، برای خریدی عجیب معامله ای صورت گرفت. اما راوی ویدیوی مذکور توضیح می دهد که از لحاظ فنی نمی توان این را به عنوان اولین تراکنش اینترنتی در نظر گرفت، چون به صورت آنلاین پولی میان آنها رد و بدل نشده است. آنها تنها از اینترنت برای قرار و مدارهای خود استفاده کرده بودند.

ادامه ی این ردپا می رسد به سال ۱۹۸۴، زمانی که یک مادربزرگ ۷۴ ساله ی بریتانیایی به نام جین اسنوبال از یک سیستم ویدیوتکس (تلویزیونی که از طریق خطوط تلفن کار می کرده است) برای سفارش مواد خوراکی مورد نیاز خود از فروشگاه استفاده کرد: کره، تخم مرغ، و کورن فلیکس. اما این اقلام به صورت دستی به او تحویل داده شد و اسنوبال نیز هزینه ی آنها را با پول نقد پرداخت کرد. به این هم نمی توان گفت تجارت الکترونیک.

اولین تراکنش حقیقی دنیای تجارت الکترونیک در سال ۱۹۹۴ و با ظهور اینترنتی که امروزه نیز کمابیش با همان خصوصیات کلی آن را می شناسیم رخ داد. با اینکه اعتبار اولین تراکنش تجارت الکترونیک (با شروع فروش آنلاین پیتزا از اواخر آگوست ۱۹۹۴) اغلب به پای پیتزا هات نوشته می شود، اعتبار حقیقی این تراکنش متعلق است به دن کان، کارآفرین ۲۱ ساله ای که از نیو همپشایر، وبسایتی به نام نت مارکت را اداره می کرد.

کان در روز یازدهم آگوست ۱۹۹۴ موفق شد یک حلقه سی دی یکی از آلبوم های موسیقی استینگ را به دوست خود در فیلادلفیا بفروشد. دوست او برای پرداخت هزینه ی ۱۲ دلار و ۴۸ سنتی سی دی، به علاوه ی هزینه ی ارسال آن، در تراکنشی که برای اولین بار در تاریخ اینترنت به وسیله ی فناوری رمزگذاری محافظت می شد، از کارت اعتباری خود استفاده کرد.

کان در مقاله ای که روز بعد درباره ی نت مارکت در نیویورک تایمز منتشر شد به پیتر لوئیس گفته بود: «حتی آژانس امنیت ملی امریکا هم این موضوع را زیر نظر داشت، اما نتوانست شماره ی کارت اعتباری وی را پیدا کند». لوئیس در آن مقاله نت مارکت را معادل تازه ای برای یک فروشگاه بزرگ در فضای مجازی معرفی کرده بود.

وبسایت مذکور کاربران خود را ملزم می کرد برای انجام تراکنش های امن، مرورگر خاصی را دانلود کنند که تنها روی یونیکس اجرا می شد. فیلیپ زیمرمن، خالق رمزگذاری استاندارد PGP که نت مارکت به آن تکیه داشت، به تایمز گفته بود این فناوری سرآغاز مهمی برای قدم گذاشتن در مسیر پول های دیجیتالی بود. او گفته بود: «من فکر می کنم این قدم بزرگی برای پیشگام شدن در این کار است، اما احتمالاً بعدها در دنیای پول دیجیتال شاهد چیزهای جالب دیگری خواهیم بود … ترکیبی از پروتکل های رمزنگاری که رفتاری مشابه پول واقعی دارند اما قابل شناسایی نیستند».

اما همه بر سر نقطه ی عطف بودن نت مارکت توافق نظر ندارند. آنطور که مدیرعامل سابق شبکه ی خرید اینترنتی در سال ۲۰۰۴ به سی نت گفته است، این شرکت حدود یک ماه بعد بر نت مارکت غلبه کرد. شبکه ی خرید اینترنتی که در سال ۱۹۹۴ فروش آنلاین تجهیزات رایانه ای را آغاز کرد، بعدها توسط شبکه ی خرید خانگی خریداری شد، با این وجود نت مارکت با کمک هزینه ی هتل و شرکت کرایه ی اتومبیلی به نام سندانت به کار خود ادامه داد. وبسایت سی دی کانکشن نیز ادعا دارد از سال ۱۹۹۰ روی صفحه ی اصلی خود به صورت آنلاین سی دی می فروخته است.

با این حال، در دهه ی ۱۹۸۰ میلادی به لطف مجموعه ای از خدمات ترمینالی مثل مینیتل فرانسه و بیلدشیرم تکست آلمان نیز، نوعی خرید آنلاین غیر ایمن در اروپا انجام می شده که خدماتی مثل بانکداری، قیمت سهام، گزارش آب و هوا و بلیط های هواپیما و قطار به مشتریان خود ارائه می کرده است. اما در امریکا، کاربران اولیه ی اینترنت می توانستند برای انجام تراکنش های خود از خدمات امثال پرودیجی، کامپیوسرو و اِی او اِل استفاده کنند.

تاریخچه فروشگاه اینترنتی در ایران

 اولین فروشگاه اینترنتی در ایران

فروشگاه اینترنتی دیجی کالا

دی جی کالا در سال ۱۳۸۵ و با رویکرد نقد و بررسی دو محصول دوربین عکاسی و موبایل پا به عرضه گذاشت و بعدها لپ تاپ را نیز به آن اضافه نمود. سپس در کنار نقد و بررسی به عرضه محدود محصولات دیجیتال پرداخت.دی جی کالا که بیشتر مخاطبین خود را از ارائه نقد و بررسی محصولات دیجتال بدست آورده بود و تا سالها به عنوان یک سایت تخصصی در حوزه  محصولات دیجیتال شناخته می شد در یک چرخش ناگهانی در دیماه سال ۹۲ فروش سایر محصولات نظیر محصولات آرایشی و بهداشتی و پزشکی را نیز به سایت خود اضافه نمود و سیاست کاری مشابه سایت چاره را در پیش گرفت.در حال حاضر ادعا می شود بزرگترین فروشگاه اینترنتی ایران است.در حال حاضر به گفته مدیران دیجی کالا، تعداد مشتریان دیجی کالا در شهرستان ها بیشتر از مشتریان تهران است که از دلایل آن می توان به عدم دسترسی ساکنین شهرهای کوچک به بازارهای پایتخت و فعالیت نمایندگان فروش دیجیکالا در شهرستان ها اشاره نمود.

فروشگاه اینترنتی زنبیل

فکر اولیه راه اندازی فروشگاه اینترنتی زنبیل به سالهای ۸۴ و ۸۵ بر می گردد که به دلیل مهیا نبودن زیرساخت لازم در کشور تا سال ۸۹ مسکوت ماند. از سال ۸۹ تا ۹۰ مطالعات کارشناسی و تحلیل بازار فروش اینترنتی کشور انجام و نهایتا در سال ۹۰ اولین گام اجرایی در مسیر راه اندازی فروشگاه اینترنتی زنبیل انجام گرفت. از مهمترین نقاط قوت این مجموعه در کنار هم قرار گرفتن تیمی با تجربه، شناخته شده و خبره در حوزه IT و تیمی برجسته در حوزه اقتصادی و مارکتینگ بود. این تیم پس از راه اندازی شرکت و در یک بازه زمانی تقریبا دو ساله وب سایت فروشگاه اینترنتی زنبیل را در خرداد سال ۹۲ راه اندازی نمود.

استراتژی مدیران زنبیل از همان ابتدا خلق بیشترین مزیت برای مشتریان و تامین رضایت حداکثری آنها بود. آنها موفقیت خود را صرفا در گرو رضایت مشتریان خود می دانستند، زیرا آگاه بودند که در دنیای کنونی و با وسایل ارتباطی پیشرفته و گسترش شبکه های اجتماعی، رضایت مشتریان تنها برگ برنده آنها خواهد بود و لذا سعی نمودند بجای صرف بودجه های کلان برای تبلیغات، تمرکز و بودجه خود را صرف تامین حداکثر رضایت مشتریان کنند.

عرضه محصولات با کمترین قیمت و با کمترین حاشیه سود، عرضه محصولات مختلف با تنوع بالا در برندها، عرضه محصولات برندهای معتبر و شناخته شده با گارانتی های اصلی، ارسال سریع و رایگان حتی در مورد کالاهای حجیم (نظیر یخچال های ساید بای ساید)، راه اندازی یک وب سایت با امکانات فنی کامل و کاربرپسند برای سهولت استفاده توسط مشتریان، روشهای ارسال متعدد برای انتخاب توسط مشتریان، سیستم هوشمند پیگیری سفارشات در کنار سایر امکانات منحصر به فردی که برای تامین رضایت مشتریان به مرور زمان توسط این فروشگاه ارائه خواهد شد، نشان دهنده رویکرد جدیدی در بین فروشگاه های اینترنتی می باشد.

وب سایتهای تخفیف گروهی

این وب سایتها که با ایده جذب مشتریان گروهی برای مراکز ارائه دهنده خدمات از یک طرف و ارائه تخفیف های مناسب برای مشتریان از طرف دیگر بوجود آمده است، در دو سال اخیر با استقبال خوبی از طرف مردم مواجه شده است.

در این روش صاحبان کسب و کار بخشی از بودجه تبلیغات خود را صرف تخفیف به مشتریان می کنند و از این محل با تبلیغ مراکز خود، مشتریان جدید بدست می آورند، وب سایتهای تخفیف گروهی با پورسانتی که از محل معرفی مشتریان جدید می گیرند برای خود کسب درآمد می کنند، مشتریان با تخفیفی که برای استفاده از خدمات می گیرند، منتفع می شوند و به این ترتیب هر سه طرف شامل صاحبان کسب و کار، مشتریان و وب سایت تخفیف گروهی از این موضوع سود می برند.

استقبال از وب سایتهای تخفیف گروهی در دو سال اخیر بشدت افزایش یافته و همین امر موجب رشد تعداد وب سایتهای تخفیف گروهی گردیده است اما در این بین تنها برخی موفق شده اند که در این بازار ماندگار شده و برای خود سهمی از بازار را بدست آورند.

از موفق ترین نمونه های این وب سایتها می توان به وب سایت تخفیفان اشاره نمود.