گیمیفیکیشن چیست و در بازاریابی کسب و کار چه تأثیری دارد؟

گیمیفیکیشن؛ عنوانی که حتی شاید در نگاه اول خواندن آن کمی سخت باشد ولی جالب است بدانید شما روزانه با این مفهوم سروکار دارید و حتی درگیر آن شده اید! برای اینکه با این مفهوم آشنا شوید از دو منظر گذشته و حال به این موضوع نگاه می کنیم. اگر همچنان به موضوع علاقه مند هستید، با ما در ادامه همراه باشید!
امروزه با وجود اینکه سبک زندگی انسان ها و روحیات آن ها تغییرات زیادی کرده است اما هنوز مسئله ای مانند بازی اهمیت زیادی برای آن ها دارد. اگر بخواهیم به تاریخچه بازی نگاهی بیندازیم می توان گفت از قرن ها پیش و در مصر باید به دنبال اولین طراحان بازی گشت. در گذشته، انسان ها زمانی از وقت خود را در روز برای تفریح و بازی می گذاشتند اما هرچه جلوتر می رویم، با ماشینی شدن زندگی و صرف اکثر وقت انسان ها به فعالیت های اقتصادی و کار موجب شده است برای بازی زمان کمتری داشته باشند. بنابراین ترجیح می دهند بازی و تفریح را با فعالیت های روزمره خود تجربه کنند.
بگذارید کمی جلوتر بیاییم و از منظری دیگر به ماجرا نگاه کنیم! پیشرفت تکنولوژی و اهمیت بازاریابی در کسب و کار آنقدر جدی شده است که روزانه با افزایش تعداد رقبا، روش های پیچیده تر و پیشرفته تری برای مارکتینگ پیشنهاد می شود، به گونه ای که مهم ترین چالش شرکت های ارائه دهنده دیجیتال مارکتینگ و هر بازاریابی این شده است که چه عواملی باعث می شود یک تبلیغ در ذهن آدم ها ماندگار شود؟ بین این همه تبلیغات، کدام یک می تواند صدای برند ها را به مشتریانشان برساند؟ اگر کمی بیشتر فکر کنید، می توان فهمید مهم ترین چالش در بازاریابی، "درگیر کردن مخاطب" است!
حالا شاید این سوال برایتان پیش بیاید تفریح و بازی با بازاریابی چه ارتباطی دارد؟! ما در این مطلب به شما خواهیم گفت که برای بازاریابی و جذب مشتری باید از مهم ترین سرگرمی انسان ها استفاده کرد! این سرگرمی "بازی" یا "Gamification" نام دارد!

گیمیفیکیشن (Gamification) چیست؟

گیمیفیکیشن یا بازی سازی مفهومی است که در چندسال گذشته وارد کشور ما شده است و در محیط کسب و کار و فضای دانشگاهی مود توجه قرار گرفته است. گیمیفیکیشن یعنی استفاده کردن از ویژگی های بازی در محیط هایی که برای بازی طراحی و ساخته نشده اند.
امروزه این مفهوم در خیلی از شرکت های ارائه دهنده خدمات دیجیتال مارکتینگ و استارتاپ ها استفاده می شود. گیمیفیکیشن کاربردهای مختلفی دارد مانند استفاده از گیمیفیکشن در آموزش، در سلامت و بهداشت و بازاریابی. پرکاربرد ترین آن در کشور ما، تبلیغات و مارکتینگ به وسیله بازی سازی است. برای اینکه از موضوع درک بهتری پیدا کنید اجازه دهید ابتدا درباره بازی ها صحبت کنیم و دوباره به این موضوع برگردیم. بنابراین فعلا به این تعریف بسنده کنید!

دلیل علاقه انسان ها به بازی کردن چیست؟

فعالیت هایی که قواعدی برایش مشخص شود و به صورت اختیاری و براساس لذت انجام شود، بازی نام دارد. مثل بازی های موبایلی و کامپیوتری، درست کردن لوگو، فعالیت های ورزشی مانند والیبال و فوتبال و خیلی از مواردی از این قبیل. در تعریف گیمیفیکیشن گفتیم که از ویژگی های بازی در آن استفاده می شود؛ اما آیا میدانید ویژگی های بازی چیست؟ بازی 4 ویژگی دارد: هدف، قانون، تنوع و شانس، رقابت.
هدف: همه بازی ها دارای هدف مشخصی هستند که معمولا برد در آن بازی است. برای برد، باید با توجه به رقیب، استراتژی موردنیاز برای بازی را تعریف کرد و سپس شرایطی که برای برد نیاز است، رعایت کرد.
قانون: همه بازی ها دارای قوانین مخصوص به خود است. قوانین درواقع محدودیت هایی در بازی ایجاد می کنند که کارهای خارج از محدوده و قوانین، جزو بازی نیستند. قانون بازی را می توان روح اصلی بازی دانست. به دلیلی اینکه بازی کردن، انتخابی است باید کسی که وارد بازی می شود، پایبند به قوانین آن باشد.
تنوع و شانس: بازی از جمله فعالیت هایی است که شما هربار با شرکت در آن، تجربه ای کاملا متفاوت دارید. همچنین نتیجه نهایی بازی و روند اجرای آن نیز با دفعات قبلی فرق دارد. در بازی شما نمی توانید از اتفاقاتی که در ادامه می افتد مطلع باشید و بدانید برنده نهایی چه کسی خواهد شد. درست است که بازی دارای قوانین و استراتژی مخصوص به خود است اما گاهی شانس می تواند در برد شما تاثیر قابل توجهی داشته باشد؛ همین است که جذابیت و هیجان بازی را دوچندان می کند.
رقابت: رقابت در همه بازی ها وجود دارد؛ این یعنی برد یا باخت. این رقابت و برد و باخت حتی در بازی های گروهی نیز وجود دارد. در رقابت و بازی کردن باید بتوان نتایج را باهم مقایسه کرد تا برنده و بازنده مشخص شود.

چگونه از گیمیفیکیشن در بازاریابی استفاده کنیم؟

خب حالا به بحث اصلی میرسیم. از آنجایی که گیمیفیکیشن با احساسات ما ارتباط دارد، بازاریاب ها می خواهند با استفاده از تکنیک های گیمیفیکیشن و برانگیختن احساسات آن ها، افراد را به خرید کالای شما یا استفاده از خدمات شما تشویق کنند. البته اینکار به این راحتی نیست؛ اصولی دارد که در ادامه شما را با اصول گیمیفیکیشن آشنا می کنیم.

استفاده از سیستم امتیاز دادن برای ارتباط بیشتر با مشتری و برند شدن

به دلیل اینکه همه افراد به دنبال کسب امتیازها و تخفیف های بیشتر هستند، شما می توانید با استفاده از یک سیستم امتیازدهی در سایت، اپلیکیشن یا شبکه های اجتماعی خود، مشتریان را ترغیب کنید ویدیوهای تبلیغاتی شما را چندبار ببینند و با دوستان خود به اشتراک بگذارند.

تعریف حداقل امتیاز لازم برای کاربر

مشخص کنید که کاربر برای اینکه بتواند به بعضی از خدمات دسترسی داشته باشد، باید حداقل امتیازی داشته باشد که این مقدار با فعالیت در سایت و اپلیکیشن شما و صرف مدت زمانی می تواند کسب شود. البته در این مرحله سعی کنید گیمیفیکیشن همچنان ویژگی سرگرمی و جذابیت خود را حفظ کند تا کاربر انرژی و انگیزه ی خود را از دست ندهد.

جایزه بدهید، مخاطب و مشتری بیشتری جذب کنید!

نمیتوان این واقعیت را انکار کرد که همه افراد به صورت طبیعی عاشق جایزه هستند. دادن جایزه به افراد یکی از ابزارهای مهم در بازاریابی از طریق گیمیفیکیشن است که برای موفق شدن مورد استفاده قرار می گیرد.
افراد برای بردن جایزه در مسابقه و چالش شما شرکت می کنند و حتی حاضرند هر اطلاعاتی که شما بخواهید در اختیار شما قرار دهند. این کار فرصتی استثنایی برای شماست که مشتریان بالقوه خود را پیدا کنید. نمونه قابل لمس اجرا و طراحی گیمیفیکیشن را می توان در اینستاگرام مشاهده کرد. افرادی که روزانه با لایک کردن، کامنت گذاشتن و تگ کردن دوستان خود در زیر پست ها، می خواهند جایزه بگیرند! این جایزه می تواند هرچیزی باشد، از تخفیف و ارسال کالا گرفته تا ارائه خدمتی به آن ها.

دادن حق انتخاب به مخاطب

دادن حق انتخاب به افراد، یکی از ویژگی های بازی است که در گیمیفیکیشن نیز باید رعایت شود و بهترین روشی است که برای پیاده سازی کردن گیمیفیکیشن در کسب و کار استفاده می شود. مانند مشاهده ویدیو انتخابی توسط مخاطب از بین چند ویدیو در صفحه.

پیشرفت مرحله به مرحله توسط مخاطب

به دلیل علاقه انسان ها به پیشرفت، می توانید در فرآیند بازی سازی، چند سطح مختلف تعریف کنید که مخاطب با خرید از شما یا انجام فعالیت موردنظرتان، به مراحل بالاتر برود. در مراحل بالاتر هم امکانات بیشتری باید در اختیار او قرار بگیرد و هم اینکه نسبت به مرحله قبل، سخت تر باشد و نیازمند تلاش و سعی بیشتری باشد.

امکان به اشتراک گذاری مطالب

شما می توانید کاربران خود را ترغیب کنید که با به اشتراک گذاری مطالب و خدمات شما می توانند امتیازات بیشتری کسب کنند. این کار فرصتی فوق العاده برای شماست که دایره کاربران و مشتریان خود را هرچه بزرگتر کنید.

استفاده از گردونه های شانس

گردونه های شانس علاوه بر داشتن ویژگی هیجان، بسیار راحت می توان از آن استفاده کرد و در لحظه به افراد می گوید که برنده شدند یا خیر. همچنین افراد می توانند چندین دفعه شانس خود را امتحان کنند و با شما تعامل بیشتری داشته باشند.

آشنایی با نمونه های گیمیفیکیشن در ایران و دنیا

1. نمونه از طراحی و پیاده سازی گیمیفیکشن در ایران که شاید اکثر افراد آن را دیده باشند، پیامک های اسنپ است. با دعوت دوستان خود به استفاده از اسنپ کرات هدیه 15000 تومانی هدیه بگیرید. همچنین با شروع اولین سفر، 8000 تومان هدیه بگیرید.
2. مثالی دیگر گردونه شانس ایرانسل در اپیلکیشن ایرانسل من است. در اینجا جایزه‌ها مشخص هستند و همان لحظه می‌توانید متوجه شوید که برنده شده‌اید یا نه. برای اینکه از این گردونه استفاده کنید باید اپلیکیشن را در گوشی خود نصب کنید و وارد آن شوید. همچنین روزانه تنها یکبار می توانید از گردونه شانس استفاده کنید و درصورت برنده نشدن، از شما درخواست می کند که فردا نیز شانس خود را امتحان کنید.
3. همچنین الوپیک برای کاربرانش سطوح طلایی، نقره ای، برنزی و آبی تعریف کرده است و مشخص می کند که برای رسیدن به سطح بعدی و دریافت امکانات و انتخاب های بیشتر، چقدر باید خرید انجام دهید.
4. یکی از نمونه های موفق و فوق العاده در بازاریابی، بازی جنگ قبیله ها یا Clash of Clans است. در این بازی موضوع اصلی بازی نیست بلکه فروش زیاد الماس ها به کاربر است و درواقع منبع اصلی درآمد شرکت محسوب می شود. این بازی تمام ویژگی های بازی به طور کامل داراست. از ایجاد هدف و انگیزه با دیدن بازیکنان برتر در جهان گرفته تا رقابت و شانس و قوانین بازی مانند پیدا کردن استراتژی برنده از میان حالت های ساختمان ها و نیروها.

نتیجه گیری:
در این مطلب با گیمیفیکیشن آشنا شدید و فهمیدید در بازاریابی چه کاربردی دارد. اگر شما می خواهید از این ابزار برای جذب مخاطب در کسب و کار خود استفاده کنید، نوع کسب و کار خود را بگویید تا بتوانیم شما را راهنمایی کنیم. درصورتی که تجربه استفاده از گیمیفیکیشن در مارکتینگ برند خود داشته اید، فروش و برندینگ شما چقدر تغییر کرد؟ تجربه خود را با ما و خواننده های این مطلب درمیان بگذارید.